W jakich ramach odbywa się praca psychologiczno-pastoralna?

Towarzystwo Poradnictwa i Psychologii Pastoralnej w Polsce zajmuje się ustalaniem standardów pracy m.in. w trakcie kształcenia w ramach kursów duszpasterskich. Strona towarzystwa: www.tpipp.pl

Towarzystwo zostało powołane do życia na wzór amerykańskich stowarzyszeń, zajmujących się kształceniem w Clinical Pastoral Education (CPE), oraz niemieckich, nazywających tę tradycję kształcenia Klinisch-Seelsorgerliche Ausbildung (KSA).

Skąd wzięła się psychologia pastoralna?

Psychologia pastoralna narodziła się na początku XX-wieku w Stanach Zjednoczonych z pomysłu na zwrócenie się w kształceniu teologicznym na human living documents (żywe ludzkie dokumenty) w przeciwieństwie do dominującej w kształceniu uniwersyteckim pracy z tekstami. Intencją było uczenie się mierzenia z wielkimi tematami duchowości i teologii w spotkaniu z ludźmi w ich konkretnej sytuacji. W ten sposób psychologia pastoralna miała chronić młodych adeptów teologii przed zatopieniem się w język abstrakcji, oderwany od realiów codziennego życia. Po drugie, miało to sprawić, aby ci, którzy mieli w przyszłości służyć ludziom, nauczyli się ich słuchać i im towarzyszyć (a nie tylko głosić). Po trzecie, miała zachęcić do otwartości na mądrość, płynącą z odkryć dokonanych w ramach dynamicznie rozwijających się nauk o człowieku – psychologii, socjologii i in.

Z biegiem czasu kształcenie w psychologii pastoralnej stało się standardem w kształceniu kapelanów szpitalnych, którzy powinni być szczególnie uważni i gotowi do słuchania pacjentów, którzy znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Kształcenie CPE wyróżnia bardzo mocne zorientowanie na uczenie się na podstawie własnej praktyki (stąd określenie kliniczny). W latach 60′ i 70′ metoda ta została przeniesiona także na kontynent europejski i przyjęła się jako forma kształcenia duchownych, zwłaszcza kapelanów szpitalnych.

Współcześnie kursy duszpasterskie są otwarte dla szerokiego grona osób, które angażują się w duszpasterstwo – czy to zawodowo czy wolontaryjnie. Christoph Morgenthaler, szwajcarski teolog, pięknie wyraził ten kierunek w słowach o wzajemnym duszpasterzowaniu sobie nawzajem przez członków parafii/zboru. Aby to mogło się jednak wydarzyć, potrzeba świadomej praktyki słuchania i umiejętnego towarzyszenia drugiemu człowiekowi.

Jak wygląda taka praca w ramach kursu duszpasterskiego?

Linki i literatura do dalszej lektury:

Zenomena Płużek, Psychologia pastoralna, Kraków 1991.

Olgierd Krzysztof Benedyktowicz, Duszpasterstwo i psychoterapia. Poradnictwo pastoralne w praktyce, Warszawa 2002.

Olgierd Krzysztof Benedyktowicz, Opieka – relacja – rozwój. Pedagogiczny wymiar poradnictwa pastoralnego, Warszawa 2009.

Helmut Weiß, Duszpasterstwo, superwizja, psychologia pastoralna, Dzięgielów 2012.